فرش جزء جدانشدنی همه خانه‌های ایرانی می‌باشد. تاریخچه فرش ایرانی نشان می‌‌دهد که فرش‌بافی نیز از هنرهای اصیل ایرانی است. و رفوگری فرش از هنرهای قدیمی ایرانی است و جزئی از هنر قالی‌بافی به شمار می‌رود. شاید برای شما جالب باشد که بدانید رفوگری فرش چیست؟ زمان‌هایی وجود دارد که فرش شما دچار آسیب‌دیدگی، سوختگی و امثال این‌ها می‌شود. در این مواقع برای ترمیم فرش نیاز به رفوگری فرش دارید. ما در این مقاله درصدد آشنایی شما عزیزان با این هنر اصیل هستیم. پس تا انتها با ما همراه باشید.

رفوگری فرش در مشهد

رفوی فرش به ترمیم و یا دوختن نقاط آسیب‌دیده فرش اشاره دارد. رفوگری فرش در پی رفع کردن نقاط آسیب‌دیده فرش می‌باشد. رفوگری فرش به دنبال این هدف است که نقاط آسیب‌دیده فرش به‌آسانی قابل تشخیص نباشد. لذا انجام دادن این عمل نیاز به تجربه و مهارت کافی دارد و متخصصان این حرفه که رفوگر نامیده می‌شوند. علاوه بر اینکه باید به شیوه‌های بافت قالی آشنایی کامل داشته باشند. باید تسلط کافی هم بر مواد اولیه، رنگ کاربردی و طرح هر منطقه داشته باشند.

انجام دادن رفوگری فقط مختص فرش‌های قدیمی نیست و ممکن است فرش‌های جدید شما هم نیازمند رفوگری باشند. ما نیز در خدمات قالیشویی آستان در مشهد، بخشی را به عنوان رفوگری فرش داریم که در صورت نیاز می‌توانید از خدمات آن استفاده کنید.

انواع آسیب‌های ملزوم به رفوگری

کهنگی فرش

هر فرش با هر کیفیتی، به‌مرور زمان دچار کاهش کیفیت می‌شود. همچنین عواملی مانند رطوبت، اصطکاک و … باعث آسیب‌هایی مانند پوسیدگی، رنگ‌پریدگی و دررفتن تاروپود می‌شود. این عوامل گفته‌شده را می‌توان با رفوگری فرش رفع نمود.

حوادث

حوادثی مانند ریختن رنگ بر روی فرش، سوختگی، بیدزدگی، پاره شدن با اشیاء برنده باعث آسیب به فرش می‌شود. خوشبختانه هنر رفوگری فرش در مشهد در این زمینه نیز صاحب‌هنر است و می‌تواند این آسیب‌ها را رفع نماید.

رفوگری فرش‌‌های دستباف در مشهد

لازم است بدانید که رفوگری فرش از خود فرش بافی سخت‌تر است. چرا که فرد باید ابتدا روی فرش و بعد پشت فرش را دقیق بررسی کند. برای این کار لازم است تاروپود و چله فرش به‌خوبی بررسی شود.

باید به‌طور دقیق متوجه شد که کجای فرش دچار آسیب‌دیدگی شده است. ممکن است آسیب‌دیدگی به دلیل سن و قدمت فرش دستباف رخ‌داده باشد و یا اینکه عواملی مانند رطوبت، بیدزدگی، پارگی ناشی از کهنگی زیاد فرش، پوسیدگی و غیره باعث آسیب به فرش شده باشد. اگر این آسیب‌ها زودتر تشخیص داده شود می‌توان سریع جلوی پیشرفت آن را گرفت و اقدام به رفوی فرش نمود.

رفوگری فرش‌های ماشینی در مشهد

رفوگری فرش‌های ماشینی برای مواردی همچون شیرازه دوزی برای فرشی که شیرازه‌اش دچار آسیب شده است. ریشه بافی برای فرش‌های آسیب‌دیده و نامنظم و یا برای منظم تر شدن آن و یا دو گره کردن فرش، چرم‌دوزی زیر فرش برای جلوگیری از سرخوردن فرش، بافت دوباره قسمت‌هایی از فرش که دچار آسیب شده است. همچنین رفع سوختگی فرش با برداشتن و جداسازی قسمت‌های آسیب‌دیده و تعمیر آن قسمت‌ها برای از بین بردن و پنهان کردن آسیب‌دیدگی‌های فرش و مواردی از این قبیل انجام می‌شود. که تمامی این موارد در قالیشویی آستان در مشهد انجام می‌شود.

وسایل موردنیاز رفوگری فرش

1 ـ وسایل کار از قبیل قلاب، درفش، خواب پشت، دفتین، قیچی، دم باریک (انبردست)، سوزن در دو اندازه کوچک و بزرگ، نخ پود، نخ پنبه‌ای (چله)، نخ ابریشمی، ظرف آب، تخته، چارچوب چکش، میخ‌کش، اتو، کیله و میخ.

2 ـ نخ‌های رنگین مطابق رنگ بافت فرش و برحسب این‌که فرش کهنه و رنگ و رو رفته باشد باید نخ‌ها نیز رنگ و رو رفته انتخاب شوند.

3 ـ نقشه قسمتی از فرش که از بین رفته است باید از روی قسمت‌های سالم و مشابه فرش تهیه شود.

بیشتر بخوانید: تفاوت فرش و قالی در چیست؟

مراحل رفوگری فرش در قالیشویی آستان

شیرازه دوزی

رفوگر باید نخ و رنگ مناسب از روی شیرازه باقی‌مانده فرش تهیه نماید و سپس به ترمیم خرابی‌ها بپردازد. اگر نخ مورداستفاده رفوگر با نخ شیرازه قبلی فرش هماهنگ نباشد عمل رفوگری مثل وصله‌کاری به چشم می‌آید و ارزشی ندارد.

پل‌سازی

درصورتی‌که چله‌های اول و آخر فرش از بین رفته باشد رفوگر باید تمام چله‌ها را با رنگی هم‌رنگ چله‌های اول ترمیم کند.

گلیم‌بافی

گلیم فرش باید مثل اول و آخر فرش اولیه زده شود.

بیدخوردگی

رفوی پشت و روی فرش بیدخورده هرکدام روش خاص خودش را دارد. رفوگر قبل از اقدام باید به‌اندازه کار ماهر باشد تا کار را به‌خوبی انجام دهد.

سوراخ خوردگی و پارگی، سوختگی، چروک‌خوردگی همه این موارد ممکن است براثر کهنگی به وجود بیاید. در همه این موارد باید رفو با رنگی متناسب با رنگ فرش انجام شود. در غیر این صورت جای رفو به چشم می‌آید و از ارزش فرش کم می‌شود.

 اگر یک‌طرف فرش پاره شود می‌توان آن را از روی نقشه طرف سالم فرش رفو کرد. اگر نقشه دو طرف فرش یکسان نباشد، رفوگر باید با استفاده از نقشه کلی فرش، نقشه‌ای مناسب روی کاغذ شطرنجی پیاده کند سپس مطابق آن عمل رفوگری را انجام دهد.

اگر در وسط فرش یا نقطه‌ای از آن جرخوردگی دیده شود که خیلی واضح و مشخص باشد. ابتدا باید محل جرخوردگی فرش را از رو یا پشت علامت‌گذاری کرد. بعد آن محل را تا کند. اگر جرخوردگی براثر خشکی چله‌ها ادامه یابد نباید آن را دست‌کاری کرد. باید حدود جرخوردگی را با ماژیک علامت‌گذاری کرد. بعد آن را با تیغ خیلی تیز از بدنه فرش جدا کرد سپس قسمت از بین رفته را از روی تعداد چله‌ها و با نخ مناسب چله کشی کرد. و بعد پود نازک و کلفت را از روی نقشه بافته‌شده که از بدنه جدا کرده‌اند به‌دقت همان نقش و همان رنگ را در بدنه فرش پیاده کرد و تمام نماید.

رنگرزی

برای اینکه رفوگر بتواند در هر شرایطی رنگ‌های موردنیازش را تأمین کند باید اصول رنگرزی را بداند. چون امکان دارد یک‌زمانی رنگی که موردنیاز است در بازار نباشد. در این موارد لازم است که رفوگر خودش بتواند رنگ‌ها و نخ‌های موردنیازش را تأمین کند و برای این کار نیازمند این است که اصول رنگرزی را بداند.

گاهی موارد باوجود تمام دقتی که به‌عمل‌آمده، رنگ جای رفو شده بارنگ اصلی فرش کمی مغایرت پیدا می‌کند که در این موارد رفوگر می‌تواند از رنگ‌های محلول و آماده استفاده کند. و بعد از پایان کار رفوگری، قیچی زدن، کیله کشی، اتوکشی از آن رنگ‌ها برای تطبیق چله استفاده کن.د و بعد روی قسمت رنگ‌شده، اتوی نیمه گرم به مدت ده ثانیه قرار دهد تا نتیجه دلخواه به دست آید.

خلاصه مطلب

رفوگری فرش از هنرهای مهم در حوزه فرش و یا حتی مشاغل مرتبط با فرش مانند قالی‌شویی است. فرش‌ها باگذشت زمان و یا براثر عوامل مختلفی دچار آسیب می‌شوند. در این مواقع هنر رفوگری وارد عمل می‌شود و با ترمیم و به‌اصطلاح رفو کردن فرش، آن را دوباره سالم و قابل‌استفاده می‌کند. ما در این مقاله در مورد عمل رفوگری فرش مطالبی بیان نمودیم. شما عزیزان می‌توانید در خدمات قالیشویی آستان، از عمل رفوگری فرش برای ترمیم فرش‌هایتان استفاده نمایید.